انحصار وراثت چیست ؟
انحصار وراثت چیست ؟ سوالی است که وقتی فردی از دنیا می‌رود، مطرح می‌شود. وقتی فردی فوت می‌کند نزدیکان وی منحصربودن خود در ارث‌بری از متوفی را ثابت می‌کنند (وارث بودن خود را توسط مراجع قضایی تایید می‌کنند). دادگاه سهم الارث هر کدام از وارثان را نیز مشخص می‌کند. تشریفات قانونی این کار انحصار وراثت و رای صادره از دادگاه را گواهی یا تصدیق انحصار وراثت می‌نامند.
دلیل انحصار وراثت چیست و چه معنایی دارد؟
در پاسخ به این سوال که دلیل انحصار وراثت چیست باید گفت اگر فردی فوت شود کسی حق دخل و تصرف در اموال او را نداشته تا این که هزینه‌های کفن و دفن و خاکسپاری وی انجام شده و بدهی‌هایش پرداخت شود. سپس آنچه باقی ماند بین وارثان تقسیم می‌شود. این کار با تشریفات قانونی خاصی همراه است. وارثان می‌توانند پس از طی این مراحل به صورت قانونی به سهم الارث خود دست یابند.
گام‌های لازم برای انجام انحصار وراثت چیست ؟
در پاسخ به این سوال که مراحل انحصار وراثت چیست باید گفت پیگیری و اخذ انحصار وراثت مانند هر کار قانونی دیگری، مراحلی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم:
گام اول: تهیه فرم مخصوص از شورای حل اختلاف
اولین گام این است که باید به شورای حل اختلافی واقع در شهری که آخرین اقامتگاه متوفی بوده مراجعه کنید و گواهی انحصار وراثت را از آن‌جا دریافت کنید. در این فرم باید اسامی افرادی که از متوفی به ارث می‌برند به همراه نسبتشان با مرحوم نوشته شود. سپس به همراه مدارکی که در مراحل بعدی باید آماده کنید، دوباره به شورای حل اختلاف برگردانید.
گام دوم: مرحله تأیید وراث
در اینجا این سوال مطرح می‌شود که مدارک لازم برای انحصار وراثت چیست ؟ در این مرحله باید به یک دفتر اسناد رسمی مراجعه کنید و مدارک زیر را همراه داشته باشید
- فرمی که از شورای حل اختلاف گرفته‌اید
- گواهی فوت متوفی
- اصل، کپی شناسنامه و کارت ملی تمام وارثان
این مدارک را به همراه دو نفر شاهد که وارثان را می‌شناسند، به دفتر ثبت اسناد ببرید. در این مرحله دفتردار شهادت نامه‌ای را تنظیم می‌کند و شاهدان با دادن امضا و شهادت، وارثان متوفی را به صورت رسمی در همان برگه مخصوص تایید می‌کنند. به این برگ استشهادیه انحصار وراثت گفته می‌شود.
این فرم ثبت‌شده، یکی از مدارک مهمی است که شوراهای حل اختلاف در مراحل بعدی از شما خواهد خواست.
گام سوم: مشخص شدن وضعیت مالیات بر ارث
بحث مالیات در انحصار وراثت چیست ؟ در این مرحله وارثان باید فهرستی از اموال منقول و غیرمنقول باقی مانده را تهیه کرده و یکی از وارثان به اداره دارایی مراجعه کند و تکلیف مالیات بر ارث مشخص شود. اگر دقیقا نمی‌دانید منظور از اموال منقول و غیرمنقول چیست، پست اموال غیرمنقول چیست را در وبلاگ آدرس بخوانید.
در اداره مالیات مراحل زیر انجام می‌شود:
- تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارث
- دستور توسط رئیس گروه مالیاتی صادر شده و توسط دبیرخانه در دفتر ثبت می‌شود
- فرم ۱۸ صادر می‌شود
- اظهارنامه توسط اداره امور مالیاتی به دفتر مرکزی ارث ، واقع در تهران ارسال می‌شود
- وارث حصر وراثت و تقاضای صدور فرم ۱۹ را تحویل می‌دهد
- دستور توسط رئیس گروه مالیاتی صادر شده و در دفتر دبیرخانه ثبت می‌شود
- کارشناس ارشد مالیاتی گزارش ارزیابی ماترک متوفی را تنظیم می‌کند
- رئیس گروه مالیاتی گزارش ارزیابی کارشناس ارشد مالیاتی را تایید می‌کند
- وصول مالیات (در صورتی که وراث مشمول مالیات بر ارث باشند)
مدارک مورد نیاز :
- اظهارنامه تکمیل شده
- تصاویر گواهی فوت از اداره ثبت احوال
- تصاویر شناسنامه مرحوم و شناسنامه کلیه ورثه
- اسناد و مدارک دارایی‌ها و بدهی‌های مرحوم
- آخرین وصیت‌نامه مرحوم
- ارائه اصل وکالت نامه (در صورت وجود وکیل)
گام چهارم: تحویل مدارک به شورای حل اختلاف
در این مرحله موارد زیر را باید به شورای حل اختلاف تحویل دهید:
- فرم مخصوص انحصار وراثت که امضای وارثان و شاهدان را دارد و ثبت شده در دفتر ثبت اسناد رسمی است
- اصل شناسنامه وراث
- کپی برابر اصل شناسنامه وراث
- گواهی فوت متوفی
- کپی برابر اصل عقدنامه همسر متوفی
- دادخواست گواهی انحصار وراثت
- رسید گواهی مالیاتی یا همان مالیات بر ارث
در این مرحله نیازی به حضور تمامی وارثان نیست. تنها یک نفر از وارثان برای ارائه مدارک به شورا کافی است.
گام پنجم: ادامه کار در شورای حل اختلاف
این مرحله در شورا و بدون دخالت شما به انجام می‌رسد. مرجع قضایی پس از ملاحظه اسناد و مدارک ارائه شده، در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار و با هزینه شما تقاضای شما را آگهی می‌کند تا اگر شخص متوفی، وارث دیگری داشته باشد با ملاحظه این آگهی، به دادگاه مراجعه کند. اگر پس از یک ماه از تاریخ انتشار آگهی، معترضی پیدا نشد، بدون تشکیل جلسه رسیدگی و دعوت از وراث، گواهی انحصار وراثت صادر خواهد شد.
گام ششم: اعتراض به گواهی انحصار وراثت
دو گروه می‌توانند به گواهی انحصار وراثت صادر شده اعتراض کنند؛ یکی دادستان قضایی و دیگری افرادی که فکر می‌کنند وارث هستند.
- اگر دادستان تشخیص دهد که متوفی وارثی ندارد و درخواست ارائه شده بی‌اساس است، می‌تواند اعتراض کند.
- افرادی که فکر می‌کنند نامشان باید در لیست وراث باشد و نیست و یا صادر شدن گواهی انحصار وراثت به ضرر آنهاست.
- هر کدام از این دو گروه حق اعتراض داشته و می‌توانند تقاضای تجدیدنظر در رای دادگاه را داشته باشند.
گام هفتم: به‌دنبال تقسیم ارث
روند تقسیم ارث در انحصار وراثت چیست ؟ با در دست داشتن گواهی انحصار وراثت می‌توانید به صورت قانونی، ارث را تقسیم کنید. با در دست داشتن این گواهی، بانک‌ها به شما اجازه برداشت از حساب متوفی را خواهند داد. برای طلب اموال متوفی تمامی وراث لازم است و در صورت مقدور نبودن این کار، همه وراث، می‌توانند به یکی از ورثه، وکالت رسمی و محضری بدهند که به‌دنبال جمع‌آوری اموال برود. اگر متوفی ملکی دارد که در اداره املاک ثبت شده است، با ارائه گواهی انحصار وراثت، به نام همه وارثان ثبت خواهد شد.
طبقه بندی وارثان
وارثان یک متوفی از نظر شرع و قانون به ۳ دسته تقسیم می‌شوند:
- وراث طبقه اول که عبارتند از: پدر، مادر، زن، شوهر، فرزندان و در نبود فرزند، نوه یا نوه‌ها
- وراث طبقه دوم که عبارتند از: پدربزرگ و مادربزرگ، خواهر و برادر و در نبود ایشان فرزندان آن‌ها
- وراث طبقه سوم که عبارتند از: عمو، عمه، دایی، خاله و در نبودشان فرزندان آن‌ها.
در شکل زیر یک نمونه از گواهی انحصار وراثت را مشاهده می‌کنید.
هنگام اخذ گواهی انحصار وراثت موارد زیر دقت کنید
مراحل یاد شده حالت عمومی در اخذ گواهی انحصار وراثت است. گاهی شرایط پیش می‌آید که باید قبل از اقدام درنظر گرفته شود.
۱- ارزش ماترک
اگر ارزش ماترک (اموال متوفی) کمتر از یک میلیون تومان باشد، شورای حل اختلاف یک جلسه فوق‌العاده تشکیل می‌دهد و با توجه به مدارک و بدون انتشار آگهی، گواهی انحصار وراثت را صادر می‌کند.
۲- بارداری همسر متوفی
اگر همسر متوفی در هنگام فوت باردار باشد، باید تا هنگام به دنیا آمدن فرزند صبر کرد. چرا که اگر فرزند، زنده متولد شود، از وارثان خواهد بود. تا زمان به دنیا آمدن فرزند، گواهی انحصار وراثت صادر نمی‌شود.
۳- وصیت‌نامه
وصیت‌نامه از مواردی است که می‌تواند تقسیم اموال را تغییر دهد. وصیت‌نامه، تا زمانی معتبر است که طی ۳ ماه به دادگاهی که آگهی انحصار وراثت را منتشر کرده، تحویل دهد وگرنه از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.
۴- متوفی ساکن روستا
در مواردی که متوفی و وارثان ساکن یک روستا هستند، آگهی در روزنامه منتشر نشده و فقط در معابر عمومی روستا یک بار و طی یک روز این آگهی نصب می‌شود.
۵- طبقه ورثه
اگر در هر طبقه‌ای حتی یک نفر از ورثه در حال حیات باشد، باعث می‌شود به طبقات دیگر هیچ ارثی تعلق نگیرد. این‌که هر فرد از شخص متوفی چقدر ارث میبرد بستگی به این دارد که فرد در چه طبقه‌ای از وراث قرار دارد.
۶- مطالبه مهریه
ابتدا باید بدهی های متوفی از جمله مهریه پرداخته شود و پس از آن مابقی اموال بین وراث تقسیم شود. برای مطالبه مهریه از طریق دادگاه یا اداره اجرای ثبت، یکی از مدارک لازم گواهی حصر ورثه است.
گواهی انحصار وراثت نامحدود چیست؟
در گواهی انحصار وراثت، محدود سقف معاملاتی که در اموال متوفی می‌توان انجام داد۳۰ میلیون ریال است. برای معاملاتی مبالغ بالا، باید گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر شود. برای این کار کافی است به دادگاه یا شورای حل اختلاف رفته و تقاضای گواهی انحصار وراثت نامحدود شود.
هزینه انحصار وراثت چند هزار تومان است؟
این هزینه بدون هزینه وکیل، مبلغ۲۰۰ هزار تومان است (در برخی منابع ۱۳۰ هزار تومان بیان شده است). پیشنهاد می‌کنیم اگر دقیقا نمی‌دانید انحصار وراثت چیست و چطور باید آن را انجام داد، از وکیل استفاده کنید. در واقع پرداخت این مبلغ در دفتر خدمات الکترونیک قضایی که توسط دولت به‌عنوان هزینه دادرسی دریافت می‌شود.
انحصار وراثت چقدر طول می‌کشد
این زمان بستگی به عوامل زیادی دارد. اما به طور متوسط، وکلا زمانی بین ۲ الی ۳ ماه را برای اخذ انحصار وراثت تخمین می‌زنند.
در صورت عدم همکاری وراث در انحصار وراثت چه باید کرد؟
اگر به هر دلیلی یک از وراث حاضر به همکاری نباشد یا در خارج از کشور باشد (مدرک شناسنامه وی در دسترس نباشد) روند انحصار وراثت متوقف نمی‌شود. در این گونه موارد، به تقاضای ذی‌نفع شورای حل اختلاف از اداره ثبت احوال در این خصوص استعلام می‌کند.
با تمام توضیحاتی که در این پست پیرامون سوال ” انحصار وراثت چیست ” بیان کردیم، اکنون می‌توانید با اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری مراحل مختلف این فرایند را طی کنید و در نهایت موفق به انجام این کار شوید.
با شرکت مهندسی محوطه سازی به روز باشید
