انواع شمشاد را بشناسید

معرفی شمشاد: Buxus

نام فارسی:  بقس، شوشار، شیشار، بقش، شر، شهر و…

تیپ رویشی: از نوع درختچه

وضعیت خزان پذیری: همیشه سبز

قابلیت هرس: هرس پذیر

نیاز نوری: آفتابی – نیم سایه

نیاز آبی : کم نیاز

مقاومت اکولوژیک: مقاومت به گرما و آفتاب

گونه گیاهی: پهن برگ

بقیه در ادامه مطلب

مشخصات ویژه گیاه:

تمامی قسمت های گیاه سمی است.

گلدهی آن غیر قابل توجه است. (زرد رنگ کوچک)

این گیاه بذر دهی فراوانی داردو همین به حفظ آن کمک میکند.

در ارتفاع پایین تخریب می شود و با ارتفاع بالا ناسازگاری دارد به همین دلیل محدودیت رویش دارد.

ارتفاع متوسط گیاه بین ۱٫۵ تا ۸ متر می باشد.

 بهترین و بکرترین جنگل آن در ”خیپوس“ در ساری قرار دارد.

فرم آن کروی، متراکم با بافت نیمه سنگین بوده.

روش کشت و تکثیر:

شمشاد را به روش قلمه زدن و یا تقسیم پاجوش هایش میتوان زیاد کرد

پراکندگی جغرافیایی در کشور:

در گذشته ای نه چندان دور پایه های متعددی از این گیاه در مناطق جنگلی استان های گیلان، مازندران و گلستان مشاهده می شد ولی امروزه از یک سو دراثر تصرف جنگل ها به بهانه توسعه شهرها و روستاها و از سوی دیگر به دلیل قطع و بهره برداری بی رویه از این گیاه تعداد پایه های آن به شدت رو به نقصان نهاده است. بهترین و بکرترین جنگل آن در ”خیپوس“ در ساری قرار دارد.

مصارف صنعتی:

چوب آن در گذشته یکی از مهم ترین گونه های صادراتی بود و از گونه ای از آن در ساخت عمارتها استفاده میشده است. (شمشاد قصب پوش)

از جنگل‌های انبوه شمشاد برای تهیه الوار استفاده می‌شود.

از چوب شمشاد رسمی زغالی برای نقاشی کردن تهیه میشود.

در ساخت صنایعی همچون مبل های درجه یک، منبت کاری، وسایل تزئینی، دوک نخ ریسی و…. کاربرد دارد.

در شمال از جنگل های شمشاد در کنار ساحل برای جلوگیری از پراکندگی شن ها استفاده می شود.

خواص درمانی:

جوشانده برگ ها و پوست این گیاه بسیار بد مزه و تلخ بوده و مصرف زیاد آن موجب مسمومیت می شود، ولی مصرف مقادیر اندک آن تصفیه کننده خون، تب بر، صفرا بر و مسهل بوده و برای درمان تب های نوبه به کار می رود، همچنین استفاده از شانه ای که از شمشاد ساخته می شود، موجب تقویت پوست و موی سرمی شود.

گونه ها:

شمشاد رسمینام لاتین:  Euonymus europea

سرعت رشد:  متوسط
ارتفاع:  ۲ متر
قطر تاج:  ۲ متر
نیاز نوری:  آفتابی – نیم سایه
نیاز آبی:  کم نیاز
زمان ظهور معیار زیبایی:  تمام فصول
خاک مناسب:  هر نوع خاک
کاربرد در فضای سبز:کاشت به عنوان پرچین در چمن کاریها و پارکها

شمشاد جنگلی
نام لاتین:  Buxus sempervirens
سرعت رشد:  متوسط
ارتفاع:  ۵ متر
قطر تاج:  ۵ متر
نیاز آبی:  متوسط
زمان ظهور معیار زیبایی:  اوایل تابستان
خاک مناسب:  اسیدی
کاربرد در فضای سبز:به عنوان پرچین یا تک کاشت در پارکها و چمن کاریها

شمشاد ابلق نقره ای

خانواده:  Celastraceae
نام لاتین: Euonymus japonicus ‘Argento variegatum’

تیپ رویشی: درختچه

وضعیت خزان: همیشه سبز

سرعت رشد: متوسط

ارتفاع: ۵/۱ متر

قطر تاج: ۵/۱ متر

نیاز نوری: آفتابی – نیم سایه

نیاز آبی: کم نیاز

معیار زیبایی: شاخساره

زمان ظهور معیار زیبایی: اوایل تابستان

قابلیت هرس: هرس پذیر

مقاومتهای اکولوژیک: مقاوم به گرما و کم آبی

خاک مناسب: هر نوع خاک

کاربرد در فضای سبز:

به عنوان پرچین یا تک کاشت

در پارکها و چمن کاریها

توضیحات: درختچه ای همیشه سبز ، حداقل دمای ۱۵ درجه زیر صفر را تحمل می کند، جهت ایجاد پرچین ، کاشت توده ای ، تک درختچه زینتی و همچنین به منظور اجرای طرح های مختلف در سطح محوطه ها مورد استفاده قرار می گیرد.

شمشاد ابلق طلایینام لاتین:  Euonymus japonicus var. aureo-marginatum

سرعت رشد:  متوسط
ارتفاع:  ۵/۱ متر
قطر تاج:  ۵/۱ متر
نیاز آبی:  متوسط
زمان ظهور معیار زیبایی:  تمام فصول
خاک مناسب:  هر نوع خاک
کاربرد در فضای سبز: کاشت به عنوان پرچین در چمن کاریها، تک کاشت و پارکها

شمشاد برگ نعنایی

نام لاتین:

Euonymus japonicus ‘Microphylla’

سرعت رشد:  متوسط

ارتفاع:  ۰٫۶ متر

قطر تاج:  ۱٫۲متر

نیاز آبی:  کم نیاز

زمان ظهور معیار زیبایی:  اوایل تابستان

خاک مناسب:  هر نوع خاک

کاربرد در فضای سبز: به عنوان پرچین یا تک  کاشت در پارکها و چمن کاریها

نماد زیبایی و جوانی است.

در ایران همواره مورد استفاده بوده و در شعر جای خاصی داشته است. شاعران زیبایی معشوق را به آن تشبیه می کردند.

من بنده بالای تو شمشاد تنم

فرهاد تو شیرین دهن خوش سخنم

(سعدی)

کاربرد در معماری:

درختچه ها بر حسب اتفاعشان در مکان خاصی مورد استفاده قرار می گیرند ولی عمده استفاده آنها در زیبایی و تقسیم فضاها می باشد.

یکی از خصوصیات بارز شمشاد قابلیت شکل پذیری آن به هر فرمی میباشد، از این قابلیت برای ساختن پیکره و تندیس های سبز استفاده می شود که زیبایی خاصی به محیط می بخشد.

•ارتفاع قوزک پا برای پوشاندن زمین (۲٫۵ سانتی متر تا ۲۵ سانتی متر)

•ارتفاع زانو برای جهت دادن و راهنمایی مسیر (۴۵ سانتی متر)

•ارتفاع کمر برای کنترل عبور و مرور و حصارها (۹۰ سانتی متر)

•ارتفاع سینه برای تقسیم فضا (۱۸۰ سانتی متر ارتفاع چشم)

•ارتفاع بالاتر از ارتفاع دید برای محصور کردن (۲۴۰ سانتی متر محافظ کامل)

•دید به آسمان (بیش از ۲۴۰ سانتی متر)

•ارتفاع گیاهان یکی از ملاحظات مهمی است که در تعیین کارایی آنها در معماری باید در نظر گرفته شود.

•بسته به خط دید انسان در حالت های مختلف رفتاری، میزان خصوصی بودن یا جداسازی از جداکننده ها به دست می آید.

•ارتفاع قرار گیری انسان تعیین کننده اندازه حصارها، درختچه ها، درختان و کلیه عناصر قائم و بالای سر است.

سایه پذیر نمی باشد ولی می تواند عایق صوتی و بصری مناسبی باشد.

تابش نور و گرمای خورشید بر برگ های این درخت باعث می گردد که بوی نامطبوع از آن ها متصاعد شود

•درختچه ها در فضاهای بزرگ می توانند به عناصری تندیس وار جلوه گر شده یا به صورت پس زمینه ای مطرح شوند که در جلویشان گیاهان کوچکتر یا یک مجسمه به نمایش در می آید.

درختچه ها و دیگر گیاهان بطور مؤثری باعث امتداد خطوط معماری بناها در محوطه خارجی آنها می شود. خطوط مستقیم یا منحنی درختان کاشته شده نیز می تواند محوطه هایی سایه دار و مناسب برای پارک خودروها در گذرگاهها و خانه ها ایجاد کند.

نتیجه گیری و  راهکار:

 درختان، درخچه ها، پیچ های زینتی، گیاهان پوشی و گلهای یکساله و چند ساله غالباً مهم ترین عناصر در محوطه سازی و طراحی فضای سبز به شمار می روند.  انتخاب، بکارگیری و نگهداری از این گیاهان سه عامل اساسی در کارایی فضای سبز هستند که باید همواره توسط طراح مورد توجه قرار گیرند. بنابراین نکته بسیار مهم در طراحی فضای سبز انتخاب گیاهی است که بتواند بیشتری کارایی ممکن را با حداقل نیاز به نگهداری فراهم آورد. نکته دیگر استفاده از گیاهان مناسب با توجه به نیازهای مختلفی است که طراح با آن روبروست در فرایند طراحی و کاشت، توجه به نوع گیاهان و نحوه قرار گرفتن گیاهان نسبت به یکدیگر در جهت رسیدن به یک طرح زیبا و کارا ضروری به نظر می رسد.

یک راهکار مهم که جایگاه ویژه ای در محوطه سازی دارد، استفاده از گیاهان بومی می باشد. اگرچه امروزه افزایش بسیار زیادی در زمینه استفاده از این گروه گیاهان در فضای سبز دیده می شود، ولی هنوز راهی بسیار طولانی تا بکارگیری همه پتانسیلهای موجود وجود دارد. گیاهان بومی مقاومت بالاتری نسبت به خشکسالی، آفات و بیماریها دارند که این امر هزینه نگهداری فضای سبز را پایین می آورد. افزون بر این، استفاده از این گیاهان سبب پایین آمدن هماهنگی بین فضای سبز تازه تأسیس و محیط طبیعی فراگیرنده آن می گردد. طراحان و سازندگان فضاهای سبز عمومی  و خصوصی پیش از تخریب پوشش طبیعی محوطه ها باید سایت خود را از نظر پوشش گیاهی کاملاً ارزیابی نمایند.

نکته بعدی در طراحی کاشت موفق، توجه به عوامل اکولوژیکی منطقه مانند تفاوت در دماها، پستی و بلندی، بافت و ساختمان خاک و میزان بارش می باشد تنها با توجه به این موارد است که می توان  یک محوطه زیبا و کارا با استفاده از گیاهان بومی فراهم آورد.

شرکت مهندسی محوطه سازی