حکم تخریب دیوار مشترک توسط همسایه چیست؟
مساله تخریب دیوار مشترک بدون مجوز و احکام آن یکی از مسائل مهم و قابل بحث است که بسیاری از شهروندان با آن مواجه هستند. با مراجعه به دادگاه‌های حقوقی متوجه می‌شوید که بیشتر دعواهای مطرح شده بر سر همین مساله است.
ممکن است طرح دعوا و شکایت از همسایه بر سر این موضوع عجیب باشد، اما باید بدانید رعایت حقوق همسایه و تجاوز نکردن به حریم آن‌ها، یکی از مسائل مهمی است که قانون مدنی ایران به آن پرداخته است.
در این مطلب سعی داریم به سوالات رایج در این باره از جمله؛ دیوار مشترک چیست، در صورت تخریب عمدی این دیوار توسط یکی از همسایه‌ها چه کسی ضامن پرداخت خسارت است و حکم تخریب دیوار اشتراکی پاسخ دهیم، پس با ما همراه باشید.
دیوار مشترک چیست و حق استفاده از آن چگونه است؟
به دیواری که به منظور جداسازی حریم خصوصی بین دو ملک غیرمنقول از جمله؛ خانه کشیده می‌شود «دیوار مشترک» می‌گویند.
طبق ماده ۱۰۹ قانون مدنی دیواری که مابین دو ملک قرار دارد بین آن دو ملک مشترک است، مگر این که با قرینه یا دلیل، خلاف آن را ثابت کرد.
این دیوار می‌تواند میان دو زمین، خانه، باغ یا هر ملک غیر منقول دیگری مشترک باشد. طبق قانون که این دیوار را بین دو همسایه مشترک می‌داند، حق استفاده از آن نیز برای طرفین مساوی است.
همچنین هزینه‌های نگهداری و ترمیم آن نیز مابین دو طرف مشترک است و هریک از طرفین در صورت تعدی از قانون مقرر، مشمول مجازات می‌شود.
طبق قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، تصرف هریک از طرفین در دیوار باید به صورتی باشد که منجر به تخریب دیوار مشترک یا تجاوز به حریم همسایه نشود.
هر کدام از مالکان دیوار در حد معمول می‌توانند از سمت خود استفاده کنند.
تصرفاتی مانند تغییر ظاهر دیوار سمت ملک خود (مانند نقاشی کردن دیوار)، کوبیدن میخ و آویزان کردن وسایل که موجب صدمه زدن به اصل دیوار نمی‌شود مجاز است و منع قانونی ندارد. مثلا افراد می‌توانند به راحتی دیوارهای مشترک آپارتمان خود را برای آسایش بیشتر عایق صوتی کنند و مطمئن باشند که از نظر قانونی مشکلی برایشان پیش نمی‌آید.
اما تصرفاتی مثل بلند یا کوتاه کردن ارتفاع دیوار یا قراردادن سیم تلفن بر آن از جمله تصرفات غیر معمول است و بدون اجازه همسایه میسر نیست. در صورت انجام این افعال یکی از همسایه‌ها می‌تواند علیه دیگری طرح شکایت کند.
احکام دیوار مشترک چیست؟
همانطور که گفته شد، هزینه ترمیم و نگهداری دیوار مشترک به صورت مساوی بین مالکان آن تقسیم می‌شود. در ماده ۱۱۳ قانونی مدنی آمده است؛ مخارج دیوار مشترک بر عهده کسانی است که در آن اشتراک دارند.
باید توجه داشت که بر طبق این ماده نمی‌توان همسایه را به پرداخت حق خسارت و هزینه تعمیر دیوار مجبور کرد، مگر این که به عنوان شرط ضمن عقد ذکر شده یا حق از قبل وجود داشته باشد.
اگر ضرری در میان باشد و رفع ضرر به طریقی غیر از تخریب دیوار ممکن نباشد، در این صورت یکی از همسایه‌ها می‌تواند دیگری را مجبور به قبول تخریب دیوار کند.
همچنین به دلیل مشترک بودن یک یا چند دیوار بین دو طرف، اگر یکی از آن‌ها قصد فروش ملک خود را داشته باشد، باید قبل از فروش به همسایه خود خبر دهد و او را برای خرید ملک در اولویت قرار دهد.
طبق ماده ۱۱۵ قانون مدنی هرگاه دیوار خراب شود و یکی از طرفین از اجازه تجدید بنا و تصرف در دیوار مشترک امتناع ورزد، طرف دیگر می‌تواند در حصه خود اقدام به تجدید بنا کند.
طبق همین قانون اگر یکی از همسایه‌ها به همسایه دیگر اجازه ساخت بنا تازه‌ای را بر دیوار مشترک دهد، می‌تواند هر وقت که بخواهد از اذن خود رجوع کند، مگر این که به وجه ملزمی این حق را از خود سلب کرده باشد.
همچنین در ماده ۱۱۶ قانون مدنی آمده است؛ اگر یکی از همسایه‌ها راضی به تجدید بنا توسط همسایه دیگر شود، اما از پرداخت هزینه‌های آن مضایقه کند، طرف دیگر می‌تواند آن را با هزینه و مصالح خود ترمیم کند در این صورت مالیکت دیوار متعلق به او است.
تخریب دیوار مشترک چیست و چه احکامی دارد؟
تخریب به معنی خراب کردن است و در اطلاح حقوقی و قانونی به خراب کردن بناها و اموال گفته می‌شود.
در تعریف دیگری از تخریب چنین آمده است: تخریب به معنای صدمه عمدی به اموال دیگران است، چه مال منقول باشد چه غیر منقول. منظور ما از تخریب در این مطلب تخریب اموال غیر منقول (دیوار مشترک) است.
گاهی یکی از طرفین دیوار اقدام به تخریب دیوار مشترک می‌کند، در این صورت مخرب ملزم به ترمیم آن می‌شود و بین قانون تخریب دیوار باغ یا خانه به صورت عمد یا غیرعمد وجود ندارد.
در بعضی موارد همسایه‌ای که موجب خرابی دیوار مشترک شده است از راه گفتگو و مصالحه، به ترمیم آن قانع نمی‌شود در این صورت طرف خسارت دیده از موضوع می‌تواند، طبق قانون تخریب اموال به دادسرا شکایت کند و گزارش جرم تخریب کند.
با تقدیم دادخواست به دادگاه، روند رسیدگی به دعوای حقوقی شروع می‌شود و قاضی با توجه به ادله کافی و لازم، اقرار مخرب یا شهادت شهود به داشتن حق تصرف طرفین در دیوار مشترک رای می‌دهد.
توجه داشته باشید که به طرح دعوا در دادگاه حقوقی دادخواست گفته می‌شود.
در شرایطی ممکن است بعد از ارائه دادخواست، قاضی حکم به اجازه تصرف یکی از طرفین در دیوار دهد یا برعکس که این موارد بستگی به شرایط و جزئیات دعوا دارد.
شکواییه تخریب دیوار مشترک
شکواییه به طرح دعوا درباره موضاعات کیفری گفته می‌شود.
بعد از این که در دادگاه حقوقی طرف زیان‌دیده و شخص متخلف از قانون مشخص شدند، طرف زیان‌دیده می‌تواند علیه طرف متخلف شکواییه ارائه دهد و از دادگاه مربوطه، رسیدگی به تخلف همسایه را درخواست کند.
طرف زیان‌دیده از تخریب دیوار مشترک (درصورتی که مخرب حکم قانونی از مراجع قضایی یا مجوز شهرداری نداشته باشد)، با مراجعه با دادگاه کیفری علیه متخلف شکواییه تنظیم می‌کند.
قاضی دادگاه بعد از بررسی ادله و اقرار طرفین و شهادت شهود، مجازات تخریب دیوار مشترک را بر طبق قانون تعیین می‌کند.
در قانون مجازات اسلامی برای مجازات تخریب دیوار مشترک قانون مشخصی مشخص نشده است، اما در جای دیگری از قانون، ماده‌هایی برای تخریب اموال وضع کرده است.
از آن‌جایی که دیوار مشترک نیز جزو اموال طرفین است، در صورت تخریب دیوار مشترک بین دو همسایه از سوی یک از طرفین، می‌توان حکم مساله را به حکم تخریب اموال تعمیم داد.
درباره تخریب اموال درماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی آمده است که فرد خاطی علاوه بر جبران خسارت به زیان‌دیده به حبس از شش ماه تا سه سال نیز محکوم می‌شود، به شرطی که محرز شود تخریب دیوار مشترک آگاهانه و به نیت صدمه به دیگری بوده است.
البته قانون در مورد معیار و میزان دقیق صدمه سکوت کرده است و در مورد تعیین میزان تخریب، قاضی باید طبق عرف حاکم بر جامعه حکم دهد.
نمونه شکوایه تخریب عمدی
متن و کلیات شکواییه تخریب که توسط زیان‌دیده به دادگاه تقدیم می‌شود به صورت زیر است:
- بسمه تعالی
- مشخصات شاکی/ شکات: نام و نام خانوادگی، فرزند، آدرس
- مشخصات متشکی عنه/ متشاکی/ متشکی عنهم: نام و نام خانوادگی، فرزند، آدرس
- موضوع: تخریب اموال منقول
- مکان و تاریخ دقیق وقوع جرم شامل روز و ساعت
- متن شکوایه به عنوان مثال:
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب
با سلام
به استحضار دادگاه محترم می‌رساند، متشکی عنهم در تاریخ ۱۳۹۹٫۱۱٫۴ عامدا و با آگاهی کامل اقدام به تخریب دیوار مشترک منزل اینجانب و متشکی عنهم کرده است و موجب وارد شدن خسارت به دیوار داخلی منزل بنده شده است.
لذا طبق قانون ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی تقاضای رسیدگی و تعقیب نامبرده را از محضر دادگاه خواستارم.
- نام و نام خانوادگی
- امضا
- تذکرات لازم از جمله مبلغ ذکر مبلغ خسارت وارد شده و تقاضای جبران آن
- ذکر ادله و شهود
جمع بندی
در بین بسیاری از ملک‌های غیرمنقول، به منظور جداسازی حریم مالکان دیواری کشیده شده است که به این دیوار، دیوار مشترک می‌گویند.
دیوار مابین دو ملک، در بین مالکان آن‌ها مشترک است.
هردو همسایه در استفاده از دیوار مشترک حقوق ویژه‌ای دارند که به شرح آن پرداختیم. همچنین در حفظ و نگهداری دیوار مشترک وظایفی دارند که موظف به رعایت آن‌ها هستند.
در صورت تخریب دیوار مشترک توسط یکی از طرفین، طرف خاطی ملزم به جبران خسارت وارده می‌شود و در مواقع خاص مجازات تخریب دیوار مشترک را متحمل می‌شود.
اگر شما نیز تجربه مشابهی از تخریب دیوار مشترک توسط همسایه خود داشته‌اید در کادر زیر نظر و تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید.
با شرکت مهندسی محوطه سازی به روز باشید
