دکوراسیون آشپزخانه ایرانی 1402

آشپزخانه از قدیم در خانه‌های ایرانی نقش مهمی داشته، چرا که بانوان ایرانی به طور معمول زمان زیادی را در مطبخ خانه صرف می‌کردند. بنابراین در سبک معماری سنتی ایرانی به مطبخ یا آشپزخانه اهمیت ویژه‌ای داده می‌شد و همواره مکان بزرگی را در خانه به آن اختصاص می‌دادند. شاید همین نیاز مطبخ ایرانی به فضایی بزرگ و وسیع بود که باعث می‌شد آشپز‌خانه‌ها در خانه‌های سنتی ایرانی معمولا در فضایی کاملا جدا از ساختمان اصلی تعبیه شوند. دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی نیز کاملا متفاوت از فضای طراحی امروزی بوده است

اما امروزه آشپزخانه‌های مدرن تفاوت بسیاری با آن فضای جدا افتاده از بخش اصلی خانه دارند. آشپزخانه در طراحی مدرن بخشی پیوسته با سالن پذیرایی و نشیمن است. این پیوستگی ابتدا با کوتاه کردن دیوار آشپزخانه و به وجود آمدن آشپزخانه‌های به اصطلاح اپن آغاز شد و در ادامه با حذف بخش‌های مختلف همین دیوار کوتاه شده، تقریبا به پیوستگی کامل با فضای نشیمن و پذیرایی رسید. اما با وجود گذر زمان و جریان یافتن مدرنیته در زندگی‌ ایرانیان، آشپزخانه همچنان برای بانوان ایرانی اهمیت ویژه‌ای دارد و در طراحی آن دقت و تمرکز فراوانی به خرج می‌دهند. با توجه به این که استفاده از دکوراسیون آشپزخانه‌ سنتی ایرانی در بین سبک‌های طراحی آشپزخانه و منزل، علاقمندان بسیاری دارد که به دنبال جزئیات بیشتری از اجرای این سبک هستند.

تفاوت آشپزخانه‌های ایرانی و مدرن

برای داشتن یک آشپزخانه به سبک ایرانی در خانه‌های امروزی با معماری مدرن باید ابتدا اصول و ویژگی‌های دکورراسیون آشپزخانه‌ سنتی ایرانی را بشناسیم و تفاوت‌های مطبخ‌های قدیمی را با آشپز‌خانه‌‌ی ایرانی امروزی بدانیم.

همانطور که گفته شد، در معماری سنتی ایرانی مطبخ یا همان آشپزخانه در بخشی از حیاط یا زیرزمین تعبیه می‌شد. نکته دیگر خالی بودن رنگ در دکوراسیون آشپزخانه‌ سنتی ایرانی است. برخلاف سبک معماری و طراحی سنتی ایرانی که در آن رنگ‌ها و بازی با آن‌ها نقش بسزایی دارند. آشپزخانه‌ها معمولا محل‌هایی تاریک، کم‌نور، دودزده و خالی از بازی رنگ‌ها محسوب می‌شدند. این آن بخش منفی دکوراسیون آشپزخانه‌ سنتی ایرانی است که امروزه با وجود پیوستگی آشپزخانه‌ها به فضای اصلی خانه باید از آن دوری کرد و بهتر آن است که بیشتر از آن نمادهای رنگی و پر انرژی طراحی سنتی ایرانی که ذکر شد استفاده شود.

باید در نظر گرفت امروزه آشپزخانه بخشی از طراحی داخلی و دکور منزل محسوب می‌شود پس باید از آن برای افزودن به زیبایی‌های بصری خانه بهره برد. تفاوت دیگر اصلی بین آشپزخانه‌های قدیمی و امروزی در ایران، فضای آن‌ها است. برخلاف قدیم که آشپزخانه‌ها معمولا فضایی بزرگ و جادار داشتند امروزه در خانه‌های آپارتمانی کوچک عموما با یک آشپزخانه‌ نقلی مواجه هستیم. بنابراین هنگام به کار گرفتن دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی باید فضای در اختیارمان را نیز در نظر بگیریم.

هماهنگی فضای خانه و آشپزخانه

نکته مهم دیگر که پیش از به کار گرفتن سبک دکوراسیون سنتی ایرانی در آشپزخانه باید در نظر گرفت، همان پیوستگی و یکی بودن آشپزخانه با فضای کلی منزل است. در واقع باید در نظر گرفت آشپزخانه فضایی مجزا از باقی آپارتمان نیست و همین پیوستگی نیاز به هماهنگی سبک طراحی را هم می‌طلبد.

اگر می‌خواهید دکوراسیون آشپزخانه‌ سنتی ایرانی داشته باشید این فضای سنتی را باید در هماهنگی با طراحی باقی فضاهای منزل پیاده سازی کنید. با در نظر گرفتن تمام این نکات در ادامه باهم برخی از راه‌ها و ایده‌های داشتن یک آشپزخانه‌‌ با دیزاین و دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی را بررسی می‌کنیم.

استفاده از کاشی و سرامیک‌های سنتی

یکی از اصلی‌ترین بازیگران طراحی سنتی ایرانی، کاشی‌هایی با طرح‌های اسلیمی یا رنگ‌های فیروزه‌ای هستند. خوشبختانه این روزها تنوع این کاشی و سرامیک‌ها بسیار زیاد است. شما می‌توانید با استفاده از آن‌ها در فضاهای بین کابینتی و خالی آشپزخانه رنگ و بوی ناب سنت ایرانی را به آشپزخانه‌ خود بیاورید و بخشی از دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی را به زیبایی و راحتی پیاده کنید. همچنین سینک‌هایی به تازگی در بازار دیده می‌شود که به نقوش اسلیمی ایرانی مزین هستند، استفاده از آن‌ها نیز در این سبک خالی از لطف نیست.

فرش ایرانی در دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی

یکی دیگر از اصلی‌ترین موارد دکوراسیون ایرانی فرش یا گلیم ایرانی با طرح‌ها و نقوش اسلیمی یا عشایری است. می‌توان برای پوشش کف آشپزخانه و به کار بردن دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی از این نمادها کمک گرفت تا به آشپزخانه آپارتمانی و نقلی خود حال و هوای سنتی بدهیم. خوشبختانه این روزها گلیم‌های با طرح گبه نیز بسیار رایج هستند که از نظر هزینه مقرون به صرفه‌تر از فرش محسوب می‌شوند.

همچنین اگر تمایل به استفاده از فرش یا هرگونه پوشش دیگر برای کف آشپزخانه ندارید، می‌توانید از سرامیک‌های طرح فرش که از زیبایی خاصی هم برخودارند استفاده کنید تا همزمان با ماندن در چهارچوب باید‌ها و نباید‌های‌ شخصی‌تان آشپزخانه‌ای با دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی داشته باشید.

کابینت‌های منبت یا معرق شده

در دکوراسیون آشپزخانه‌ سنتی ایرانی، کابینت به شکل امروزی دیده نمی‌شد و بیشتر از طبقات و قفسه‌های دیواری برای جای دادن وسایل استفاده می‌شد. این امر امروزه به دلیل کوچک بودن فضا و در عین حال تعدد وسایل آشپزخانه امکان‌پذیر نیست. طبعا در یک مطبخ ایرانی خبری از توستر و مایکروفر و ساندویچ‌میکر نبوده، یک هاون مسی یا برنجی نقش غذاساز و آسیاب برقی و چرخ گوشت و امثالش را بازی می‌کرد.

اما راهکار این تفاوت، شکل و نقش سنتی دادن به کابینت‌های آشپزخانه است. در ابتدا باید در نظر گرفت کابینت‌ها رنگ چوب نسبتا تیره مانند فندقی یا گردویی تیره داشته باشند. به کار گرفتن هنر منبت، معرق و کنده‌کاری‌های ایرانی نیز می‌تواند کامل کننده این رنگ باشد.

پنجره‌های ارسی در دکوراسیون آشپزخانه

در طراحی سنتی ایرانی استفاده از شیشه‌های رنگی جایگاه مهمی را به خود اختصاص می‌داد. پنجره‌های ارسی اصلی‌ترین خصیصه‌های دیزاین سنتی ایرانی هستند. می‌توانید از این سبک پنجره و شیشه‌های رنگی در پنجره‌های آشپزخانه یا بخش‌هایی از کابینت‌ها استفاده کنید و به دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی بیش از پیش نزدیک‌تر شوید.

جای دادن برخی قفسه‌های چوبی با درهای شیشه‌ای که به شیشه‌های رنگی مزین شده هم گزینه خوبی است. مورد دیگر استفاده از قاب‌های چوبی گره چینی برای پنجره‌هاست. می‌توان حتی از آینه یا ساعتی با این نوع قاب‌ها برای تکمیل دیزاین سنتی به عنوان اکسسوری استفاده کرد.

پرده‌های پشت دری در دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی

اما پرده و پوششی برای درگاه‌های احتمالی در آشپزخانه، همواره وزن زیادی را در بیان سبک دیزاین این بخش از خانه به عهده دارند. برای مثال انواع مختلف پرده‌های کرکره‌‌ای به عنوان بخشی از طراحی مدرن یا مینیمال شناخته می‌شوند. در این میان دو راه‌کار جذاب را می‌توان برای داشتن دکوراسیون آشپزخانه‌ سنتی ایرانی در پیش گرفت.

یکی استفاده از پرده‌های پشت‌دری با پارچه‌های ساده و تک رنگ که در گوشه یا کنار‌ه آن‌ها یک گلدوزی دستی حتی با طرح ساده جا خوش کرده است. دیگری استفاده از پارچه‌های گلدار با نقش‌های ریز و شلوغ که عموما در طراحی‌های سنتی ایرانی اعم از لباس و فشن تا دکوراسیون و معماری داخلی دیده می‌شوند. با این پرده‌ها می‌توان به راحتی و با هزینه بسیار کم، آشپزخانه را به سمت دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی پیش برد. علاوه‌بر این پرده‌های پشت‌دری تک‌رنگ با گلدوزی‌های ساده و ریز، در آشپزخانه‌های کوچک می‌توانند باعث بازتر شدن فضا شوند و از ایجاد شلوغی در دید جلوگیری کنند.

اکسسوری‌های سنتی را از دست ندهید

در نهایت می‌توانیم به نقش اکسسوری‌ها در دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی بپردازیم. دکوراسیون آشپزخانه‌ سنتی ایرانی برای فضایی صورت می‌گرفت که تا حدودی شرایط تولید به مصرفی داشتند. جای جای آن‌ها صیفی‌جات یا سبزیجاتی دیده می‌شد که آویخته و در حال خشک شدن بودند تا بعدتر به عنوان ادویه به کار روند. استفاده از یک ریسه فلفل خشک شده یا سیر می‌تواند فضای آشپزخانه را به آن حال و هوای تولید به مصرفی و دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی برساند. اگر از ایجاد حساسیت در اثر برخی از این مواد یا بوی ناخوشایند آن‌ها یا نشستن گرد و غبار بر روی آن‌ها ناراحت هستید می‌توانید از نمونه‌های مصنوعی‌شان که این روزها در بازار به وفور یافت می‌شود استفاده کنید.

همچنین به کار بردن ظروف سنتی ایرانی نیز در تکمیل طراحی‌ و جلوه‌های بصری سبکی که انتخاب کردید نقش خوبی بازی می‌کنند. این ظرف‌ها می‌تواند مسی یا سفالی باشند. ظروف سفالی هم می‌توانند منقش یا ساده باشند. مصرفی یا تزئینی بودن آن‌ها نیز بستگی به انتخاب شما دارد. هرچند بهتر است ظروف مصرفی شما هم از سبک‌های سنتی پیروی کند. همچنین ظروف مسی می‌توانند نقش تزئینی داشته باشند یا به واقع در پخت و پز به کار روند. اگر در آشپزخانه پنجره دارید یا به تراس خانه راهی دارید قرار دادن گلدان‌های طبیعی مانند شمعدانی یا حسن یوسف که بیشتر در خانه‌های سنتی و دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی شاهدشان هستیم، در نزدیکی پنجره و ورودی تراس که نورگیر مناسبی هم برای این گل‌ها دارند، می‌تواند تکمیل‌کننده طراحی سنتی آشپزخانه شما باشد.

تضاد وسایل مدرن و سنتی در دکوراسیون آشپزخانه سنتی ایرانی

بهتر است اگر می‌خواهید فضا را تا حد امکان سنتی کنید و تمایلی به تلفیق سنت و مدرنیته ندارید ابزاری مانند قهوه‌جو و چای‌ساز را تا حد امکان دور از دید بگذارید و سماور را جایگزین آن‌ها کنید. یا چراغ سه‌فیتیله‌ای را که اتفاقا ابزار پخت و پز خوبی هم هست جایگزین مایکروفر یا توستر. البته این به معنای به‌کار نگرفتن این ابزار مدرن و کاربردی نیست، تنها کافی است آن‌ها را کمی از دید خارج کنید. که باز هم بستگی به سلیقه شما در داشتن فضای کاملا سنتی یا تلفیقی دارد.

سامان گلریز و بهونه

یک نمونه جالب از آشپزخانه‌های سنتی امروزی و دیزاین آشپزخانه به سبک سنتی ایرانی را می‌توان در برنامه آشپزی بهونه با اجرای سامان گلریز آشپز و مربی آشپزی معروف ایرانی دید. سامان گلریز که مدعی است آشپزخانه منزلش را نیز با همین سبک طراحی کرده، فضا و انرژی حاصل از این سبک را برای کار آشپزی بسیار مفید می‌داند. در آشپزخانه برنامه بهونه بسیاری از آنچه بالا گفته شد را در کنار هم می‌بینیم. علاوه بر جزیره‌ای که به سبک دکوراسیون آشپزخانه سنتی سنتی ایرانی طراحی شده و تعداد زیادی کوزه‌های سفالی ایرانی در سبک‌ها و طرح‌ها مختلف که از بازیگران اصلی دکوراسیون آشپزخانه‌ سنتی ایرانی بوده‌اند. آشپزخانه بهونه می‌تواند ایده‌های بسیاری در این سبک طراحی به شما ارائه دهد.

منبع: شرکت لند اسکیپ